FAHAMU KUHUSU UGONJWA WA MAPUNYE.

Mapunye ni kuvu inayoshambulia kichwa ambayo kitaalamu huitwa tinea capitis. Ugonjwa huu hushambulia watu wengi ingawa huonekana zaidi kwa watoto wadogo. Daktari wa magonjwa ya ngozi, Dk Flemming Andersen anasema kuvu hawa huweza kushambulia eneo lote au sehemu ya kichwa.

Anasema eneo la ngozi ambalo lina mashambulizi ya mapunye huwa na umbo linalofanana na sarafu na kama eneo hilo lina nywele basi nywele hizo hunyonyoka. Andersen anaelezea dalili za ugonjwa wa mapunye ni kuwashwa na kubadilika kwa rangi ya ngozi ya eneo lenye maambukizi.

“Ukitazama kwa makini eneo ambalo lina mashambulizi ya maradhi haya utagundua kuwapo kwa vidoti vyeusi ambavyo vinaonesha eneo ambalo nywele imeng'oka kutokana na maradhi,” anasema.

Anasema dalili nyingine ni kubanduka na kukauka kwa ngozi katika eneo lenye maambukizi na wakati mwingine eneo hilo huweza kuwa na usaha.

Maradhi haya yakikaa bila kutibiwa kwa muda mrefu husababisha dalili nyingine ambayo ni kuonekana kama kutoka majimaji kwenye eneo la ngozi lililoathirika pamoja na kutoa harufu mbaya kwenye eneo hilo lililoathiriwa na vimelea hivi vya fangasi. Andersen anasema kuna njia nyingi zinazoweza kufanya maambukizi ya mapunye. Hata hivyo ili uambukizaji ufanyike lazima kuwe na mazingira yanayofaa kuishi na kuhama kirahisi vimelea vya fangasi.

“Mazingira ambayo yanaweza kuruhusu vimelea wa fangasi (kuvu) hao wa mapunye kuhama kutoka kichwa cha mtu mmoja au mwingine ni uwepo wa hali ya joto na majimaji au unyevunyevu,” anasema.

Anasema watu ambao wako katika hatari ya kupata maambukizi ya mapunye ni wale wanaoshirikiana na wenzao vifaa vya kunyolea bila kuvisafisha vizuri, vifaa vya kufanya usafi wa mwili zikiwamo taulo.

“Pia watu wanaotoka jasho sana hasa kichwani huweza kuweka mazingira ya kuruhusu maambukizi ya ugonjwa huo yatokee kirahisi au kama mtu atafanya usafi wa mwili na maji yaliyobeba vimelea vya fangasi wa mapunye na kama mtu hatajikausha kichwa baada ya kuoga,” anasema.

Anasema pia matumizi ya vifaa vya nywele kama chanuo la kuchania nywele kwa zaidi ya mtu mmoja hususan pale ambapo mmoja wa watumiaji hao ana maambukizi ya vimelea vya kuvu, kugusana na mtu aliye na maambukizi na pia kushirikiana mavazi kama kofia na mtu aliyekwisha pata maambukizi hayo.

Andersen anasema watu wengine ambao wanaweza kukumbwa na ugonjwa huo ni wale wenye maradhi yanayosababisha kushuka kwa kinga ya mwili kikiwemo kisukari na wale wanautumia kwa muda mrefu dawa za kuua vimelea (antibiotic).

Mara nyingi mapunye hutibika kwa dawa za kutibu kuvu, ambazo ni za kupaka na huyaponesha bila kuhitaji kutumia dawa za kumeza. Hii ni kwa kuwa ni rahisi kwa dawa ya kupaka kupenya kwenye ngozi na kusababisha matokeo yanayohitajika.

Matibabu ya mapunye huchukua muda mfupi lakini huwa ni rahisi kwa maradhi hayo kurudi baada ya kumaliza matibabu kama hatua madhubuti za kujikinga na maradhi haya hazitochukuliwa.

Namna ya kujikinga Magonjwa mengi ya kuvu hujirudia kwa waathirika hata baada ya matibabu iwapo hawatozingatia njia sahihi za kujikinga na maradhi hayo. Zipo njia mbalimbali za kujilinda usipatwe na mapunye na kuvu kwa ujumla ikiwamo kuhakikisha mwili wako hasa kichwani kinakuwa kikavu muda wote.

“Kwa sababu kuvu hupenda kumea katika sehemu yenye unyevunyevu, hivyo ni vema kuhakikisha kichwa chako kinakuwa kikavu,” anashauri mtaalamu huyu.

Anashauri ufuaji vizuri na mara kwa mara kwa nguo kama vile taulo na mashuka ili kuhakikisha kuvu wanaondolewa.

Njia nyingine ni kuepuka kushirikiana vifaa vya kunyolea nywele hasa kama hakuna namna ya kuvisafisha na dawa maalumu ya kuua vimelea kabla hujatumia kifaa hicho. Njia nyingine ya kujikinga na maambukizi ni kuepuka kushirikiana katika utumiaji wa vifaa vya kufanya usafi wa mwili kama mataulo.

“Kama kazi yako inahusisha ukaaji wa muda mrefu kwenye maji basi hakikisha kwamba unakausha mwili hasa sehemu za kichwa au unaweka dawa ya kuzuia fangasi kwenye maji hayo unayotumia,” ni ushauri mwingine wa kitaalamu.